«Λοιπόν, ποιος θέλει να μας βοηθήσει σε αυτό το πρότζεκτ;». Η Λίζα Τσαλίκη το ήξερε ότι θα ακολουθούσε πανδαιμόνιο στην αίθουσα και έκανε μια παύση έως ότου καταλαγιάσει το σούσουρο. Ήξερε πολύ καλά ότι στην Ελλάδα ακόμα και ως λέξη η πορνογραφία σκανδαλίζει και απέναντί της είχε ένα αμφιθέατρο πλημμυρισμένο από φοιτητικές ορμόνες. Η έρευνα για την οποία ζητούσε εθελοντές αφορούσε την ανάλυση της εγχώριας παραγωγής πορνό, σύγκριση των ποσοτικών και ποιοτικών χαρακτηριστικών των ταινιών, συνεντεύξεις των πρωταγωνιστών, χαρτογράφηση του κοινού. Αυτό ήταν το «The Greek Porn Project». Η καλύτερη εργασία που μπορεί να σου τύχει στο πανεπιστήμιο. Ήταν αρχές του 2013.

Με έναν τρόπο όσοι συμμετείχαν θα έγραφαν ιστορία. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, μια τέτοια έρευνα θα θεωρούνταν αδιανόητη, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς. Αντίστοιχες μελέτες έχουν διεξαχθεί μόνο στην Αυστραλία και τη Βρετανία. «Παραδοσιακά, η πορνογραφία εκλαμβάνεται σαν κάτι “προβληματικό”, κάτι που ασκεί συγκεκριμένες επιδράσεις στην ανθρώπινη συμπεριφορά, “βλαβερό”» μου λέει η Λίζα Τσαλίκη -επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών- που εδώ και χρόνια ασχολείται με το συγκεκριμένο χώρο σε ένα θεωρητικό πλαίσιο. Αντιμετωπίζει την πορνογραφία σφαιρικά, «απογυμνωμένη» από όσα της προσδίδουμε. «Όπως οι περισσότεροι, έτσι και τα νέα παιδιά έχουν μια στερεοτυπική, ηθικολογική άποψη για το θέμα. Όταν όμως τους μιλάς για τις διαφορετικές πτυχές της πορνογραφίας, εξηγώντας τους ότι, το πώς την αντιλαμβανόμαστε είναι σε μεγάλο βαθμό διαμορφωμένο κοινωνικά και έχει άμεση σχέση με το εθνικό πλαίσιο, είναι πολύ πρόθυμα να ακούσουν. Για παράδειγμα αλλιώς αντιλαμβάνεται την πορνογραφία η μέση Αμερική, αλλιώς η Ιαπωνία και αλλιώς οι Σκανδιναβικές χώρες».

Οι 13 φοιτητές που τελικά πλαισίωσαν τους ερευνητές (εκτός από την κ. Τσαλίκη, τον υποψήφιο διδάκτορα του ΕΜΜΕ Σταμάτη Πουλακιδάκο και την μεταπτυχιακή απόφοιτη Δέσποινα Χρονάκη) διαπίστωσαν πολύ γρήγορα ότι δεν θα έσπαγαν και πολύ πλάκα. «Όλα τα κάναμε μόνοι μας. Εντοπίσαμε τις ταινίες, τις είδαμε, τις αναλύσαμε, ψάξαμε και βρήκαμε τους πρωταγωνιστές, άλλους στο Λονδίνο άλλους στο Παρίσι [στις ελληνικές παραγωγές έπαιζαν και πολλοί ξένοι ή Έλληνες που τώρα κάνουν καριέρα στο εξωτερικό]». Εννοείται ότι για την έρευνα δεν υπήρξε κάποιου είδους χρηματοδότηση. «Είναι ούτως ή άλλως δύσκολο να βρεθεί χρηματοδότηση για ερευνητικά προγράμματα στην Ελλάδα, πόσω μάλλον για μια μελέτη της πορνογραφίας». Βέβαια, για την ιστορία το αντίστοιχο πρόγραμμα στην Αυστραλία είχε πραγματοποιηθεί κατά παραγγελία της κυβέρνησης.

Η έρευνα κράτησε αρκετούς μήνες. Αναλύθηκαν καρέ καρέ 25 ταινίες, με συνολικά 182 σκηνές σεξ. Οι 12 ήταν παραγωγές της περιόδου 1970-1990 και οι 13 είχαν γυριστεί μετά το 2000. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκε έρευνα κοινού και συνεντεύξεις με 10 Έλληνες και ξένους ηθοποιούς και παραγωγούς. Μολονότι η ομάδα δεν έχει ακόμα ολοκληρώσει την επεξεργασία όλων των δεδομένων, η κ. Τσαλίκη παραθέτει κάποια πρώτα συμπεράσματα. «Στις ταινίες τα πράγματα παραμένουν σε μεγάλο βαθμό στερεοτυπικά. Δηλαδή, θέλουμε τις γυναίκες όλο και πιο μικρές σε ηλικία, όλο και πιο αδύνατες, γεγονός που δείχνει ότι η βιομηχανία ακολουθεί την ευρύτερη δυναμική -αυτό που θεωρείται ωραίο σώμα από τη βιομηχανία των μίντια. Ένα ακόμα ενδιαφέρον συμπέρασμα είναι ότι πολλοί από τους καταναλωτές διαχωρίζουν αυτό που βλέπουν με αυτό που κάνουν στην ζωή τους. Αυτό που βλέπουν και τους ικανοποιεί μπορεί να αναπαριστά τις γυναίκες με συγκεκριμένο τρόπο, αλλά δεν αντανακλά την άποψή τους για τις γυναίκες. Ακόμα και οι γυναίκες δηλώνουν ότι έχουν φαντασίωση να παίζουν κάποιο ρόλο στο σεξ, αλλά ότι δεν θεωρούν ότι στη ζωή τους είναι το θύμα. Όπως ακριβώς εάν βλέπεις αστυνομική ταινία, μετά δεν πας να κλέψεις. Σε ό,τι αφορά τους πρωταγωνιστές διαπιστώσαμε ότι δηλώνουν κυρίαρχοι του εαυτού τους, ότι εάν δεν θέλουν να κάνουν κάτι δεν το κάνουν και εμφανίζονται περήφανοι για τη δουλειά τους. Συχνά η πορνογραφία εξισώνεται με την πορνεία και το εμπόριο λευκής σαρκός, αλλά από την έρευνα προκύπτει ότι για τους περισσότερους ήταν επιλογή, κάτι από το οποίο αντλούν ικανοποίηση».

Ας ρίξουμε τώρα μια ματιά στα στοιχεία της έρευνας που εξασφάλισε το VICE Greece:

Οι Ταινίες
-Οι ταινίες μεγάλωσαν σε διάρκεια -από 76 λεπτά που ήταν παλαιότερα ο μέσος όρος σε 84 λεπτά σήμερα. Φυσικά, οι νέες ταινίες πέταξαν τη μουσική και το ντουμπλάρισμα των φωνών, η κάμερα έγινε κινούμενη και άρχισαν τα εξωτερικά γυρίσματα.

-Η κάμερα εστίασε ακόμα περισσότερο στη γυναίκα. Από 45,1% στις παραγωγές ’70-’90, έφτασε το 70,6% στις σύγχρονες. Την ώρα της διείσδυσης η κάμερα εστιάζει στα γυναικεία γεννητικά όργανα αλλά και το πρόσωπο της γυναίκας, ενώ στον άνδρα η έμφαση δίνεται μόνο στα γεννητικά όργανα.

-Στις παλιότερες ταινίες υπονοούνταν ότι υπήρχε σχέση μεταξύ των ηθοποιών. Με τα χρόνια το σεξ μεταξύ αγνώστων κέρδισε έδαφος.

-Διαχρονικά, η «κορύφωση» της κινηματογραφικής αφήγησης είναι ο ανδρικός οργασμός.

-Στις νεότερες παραγωγές οι γυναίκες ηθοποιοί είναι πιο μικρές σε ηλικία και σαφώς πιο αδύνατες. Αν τη δεκαετία του ’80 τα περισσότερα σώματα θύμιζαν τη JLo, από το 2000 και μετά θυμίζουν την Angelina Jolie. Αντίθετα οι άντρες ήταν και είναι γυμνασμένοι και πάντα πιο ώριμοι σε σχέση με τη γυναίκα.

- Από 1,8% που ήταν το ποσοστό του αποτριχωμένου αιδοίου το ’70-’90, εκτοξεύθηκε στο 90,9%.

-Με τα χρόνια επικράτησε η πλαστική. Από ανύπαρκτο στις παλιές παραγωγές, το πλαστικό στήθος έφτασε το 35,5% στις νέες. Φυσικά μεγάλωσε και σε μέγεθος.

-Παλιότερα στο 76,4% των σκηνών πρωταγωνιστούσαν δύο ηθοποιοί και μόλις στο 12,7% περισσότεροι. Στις νέες ταινίες, στο 58,6% των σκηνών είναι δύο οι συμμετέχοντες, αλλά το ποσοστό των σκηνών με δύο και πλέον πρωταγωνιστές αυξήθηκε στο 27,1%.

-Στις ελληνικές παραγωγές, τόσο παλιότερα όσο και τώρα δεν συνηθίζονται οι λεσβιακές σκηνές. Κυριαρχεί το ετεροφυλόφιλο σεξ και δη το «αναπαραγωγικό». Τόσο στις παλιές όσο και στις πρόσφατες παραγωγές, παρατηρείται παντελής -σχεδόν- έλλειψη διπλών διεισδύσεων και πολύ περιορισμένη χρήση ερωτικών παιχνιδιών.

- Το στοματικό σεξ των γυναικών προς τους άνδρες κυριαρχούσε και κυριαρχεί, ενώ διαπιστώθηκε σημαντική αύξηση του στοματικού σεξ των ανδρών προς τις γυναίκες. Σε σχέση με παλαιότερα αυξήθηκαν επίσης οι σκηνές αυτοϊκανοποίησης και για τα δύο φύλα.

-Το φιλί είναι διαχρονικό.

-Αυξήθηκε χαρακτηριστικά η χρήση βίας κυρίως από την πλευρά του άνδρα.

-Οι στάσεις παρέμειναν οι ίδιες.

Το Κοινό
Ποιοι βλέπουν πορνό; Και ποιες ταινίες προτιμούν; Το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε κατά βάση μέσω κοινωνικών δικτύων (facebook, twitter), του επίσημου σάιτ της μίας και μοναδικής ελληνικής εταιρίας παραγωγής ταινιών πορνογραφικού περιεχομένου (Sirina), του σάιτ μιας εταιρίας συνοδών και άλλων σχετικών δραστηριοτήτων (bourdela.com) και πολλών ιστοσελίδων και μπλογκ. Συγκεντρώθηκαν 880 απαντήσεις. Η συμμετοχή ήταν φυσικά ανώνυμη.

-Όπως αναμενόταν, το κοινό των πορνογραφικών ταινιών είναι κυρίως άνδρες (78%), ηλικίας 17-35 ετών (82%). Είναι ετεροφυλόφιλοι (91%), εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα (47%) ή είναι φοιτητές (44%). Ζουν σε μεγάλα αστικά κέντρα (80%). Αντίθετα επίσης με ό,τι ενδεχομένως πιστεύεται, οι καταναλωτές πορνό έχουν υψηλό μορφωτικό επίπεδο (63%).

-Το 63% των ανδρών και το 51% των γυναικών βλέπουν πορνογραφία για να αυτοϊκανοποιηθούν. Οι υπόλοιποι λόγοι είναι γιατί είναι ερεθισμένοι (58% των ανδρών και 43% των γυναικών), βαριούνται (31% κα 22%) ή δεν έχουν τίποτα άλλο να κάνουν (29% και 15%).

-Οι άνδρες επιλέγουν το υλικό με βάση τις φαντασιώσεις τους (68%), το αν είναι δωρεάν (62%), την αισθητική (47%), τη ρεαλιστική απεικόνιση των σωμάτων (42%), εάν πρόκειται για ερασιτεχνικό υλικό (37%), την πλοκή (34%). Για τις γυναίκες, κύριο κριτήριο είναι η διαθεσιμότητα του υλικού (64%), η ανταπόκριση στις φαντασιώσεις τους (53%), η αισθητική (46%), η πλοκή (34%), η μικρή διάρκεια (31%) και τα ρεαλιστικά κορμιά (29%).

-Το 84% των ανδρών και το 82% των γυναικών παρακολουθούν ετερεοφυλόφιλο σεξ ή ομοφυλόφιλο σεξ μεταξύ δύο γυναικών ( 33% των ανδρών και το 37% των γυναικών). Οι άνδρες αγαπούν τα τρίο με πρωταγωνιστές δύο γυναίκες και έναν άνδρα (60%) και οι γυναίκες τις σκηνές με δύο άνδρες και μια γυναίκα (45%). Ακολουθεί στις προτιμήσεις τους το ομαδικό σεξ (για το 46% των ανδρών και το 29% των γυναικών). Οι άνδρες προτιμούν τους ερασιτέχνες πρωταγωνιστές (52%), το πρωκτικό σεξ (56%) και τις ταινίες που πρωταγωνιστούν MILFs (39%). Για τις γυναίκες είναι σημαντικό το ρομαντικό σεξ (32%), ενώ και τα δυο φύλα αγαπούν τα προκαταρκτικά.

-Οι προτιμώμενες στάσεις και για τα δύο φύλα είναι στα τέσσερα με κολπική διείσδυση (78% για τους άνδρες, 73% για τις γυναίκες). Ακολουθεί για τους άνδρες η πρωκτική διείσδυση πάλι στα γόνατα (68%), η γυναίκα από πάνω (56%), το ιεραποστολικό (53%) και το καθιστό (37%). Οι γυναίκες προτιμούν την ιεραποστολική στάση (54%), τη γυναίκα από πάνω (50%), το καθιστό (46%) και τέλος την πρωκτική διείσδυση στα τέσσερα (32%).

Οι Φαν του Πορνό με Δικά τους Λόγια
-«Βλέπω για να αυνανιστώ και για χαβαλέ με τους συμφοιτητές μου». Ανδρας 17-25

-«Βλέπω με φίλους. Κυρίως ομαδικό σεξ, από το ίντερνετ. Συνήθως βλέπουμε για να ερεθιστούμε και να γίνει πιο ευχάριστη η σεξουαλική πράξη». Γυναίκα 17-25

-«Βλέπω με το σύντροφό μου για να εμπλουτίσουμε τη σεξουαλική μας ζωή και να παρατείνουμε το χρόνο απόλαυσής μας. Παρακολουθούμε dvd παράλληλα με τη σεξουαλική πράξη». Γυναίκα 26-35

-«Βλέπω συνήθως μόνος μου, με σκοπό την αυτοϊκανοποίησή μου. Κύριο μέσο είναι το ίντερνετ. Ενίοτε η χρήση υλικού γίνεται και με φιλικά πρόσωπα για πλάκα». Ανδρας 17-25

-«Βλέπω μόνη και αναζητώ ενίσχυση για να αυνανιστώ και να εκτονωθώ». Γυναίκα 17-25

-«Για μένα η ιδανική ταινία είναι να είμαι μαθητής και να με αποπλανήσει η καθηγήτριά μου η οποία θα είναι MILF στυλ. Shyla Stylez, Mason Moore, RachelRoxxx, Lela Star οι αγαπημένες μου πορνοστάρ». Ανδρας 17-25

-«Νομίζω η πιο ωραία ιστορία τέτοιου είδους είναι για μένα όταν είναι ένας άνδρας και μια γυναίκα οι οποίοι γνωρίζονται και βρίσκονται σε κοινό χώρο και ύστερα από αρκετή κουβέντα καταλήγουν στο σεξ». Ανδρας 17-25

-«Μου αρέσει να είναι δύο άνδρες και μια γυναίκα σε εργασιακό περιβάλλον» Γυναίκα 36-45

-«Τρεις άνδρες και μια γυναίκα χωρίς υπερβολές ή φετίχ. Σεξ σε πισίνα και κρεβάτι με τους πρωταγωνιστές και κυρίως η προσοχή να στρέφεται στη γυναίκα που και οι τρεις φροντίζουν να ικανοποιούν». Γυναίκα 17-25

-«Μου αρέσουν τα τρίο, οι σχέσεις υποταγής ανάμεσα σε ζευγάρι και οι ρεαλιστικές αναπαραστάσεις, όχι τραβηγμένες». Γυναίκα 17-25

-«Θεωρώ ότι από τις αγαπημένες μου σκηνές είναι όταν η πρωταγωνίστρια υποτίθεται ότι κάνει πρώτη φορά πρωκτικό σεξ». Γυναίκα 26-35

-«Στα τέσσερα είναι κλασική στάση που δείχνει υπεροχή και είναι ωραίο το θέαμα του γυναικείου σώματος στη στάση αυτή. Το ιεραποστολικό γιατί είναι classic και το on top γιατί είναι αυτό που σχεδόν όλοι δοκιμάσαμε πρώτο». Άνδρας 17-25

-«Η στάση με τα πόδια της παρτενέρ στους ώμους του άλλου προκαλεί καλύτερη διείσδυση καθώς δίνεται η εντύπωση ότι το πέος είναι μεγαλύτερο». Γυναίκα 17-25

-«Στα τέσσερα. Εχω τον έλεγχο και μπορώ να τραβάω μαλλιά και να χτυπάω την παρτενέρ (σε φυσιολογικά πλαίσια) στα οπίσθια». Ανδρας 17-25

-«Μου αρέσει το παραδοσιακό σεξ γι’ αυτό και μου αρέσει το ιεραποστολικό. Με τη στάση ο ένας πάνω στον άλλο και στα καθιστά σώματα έχεις καλύτερη επαφή σχεδόν ολοκληρωτική». Γυναίκα 26-35

-«Προτιμώ τις νέες ελληνικές παραγωγές για να είναι πιο ερωτικές και ρεαλιστικές και να παίζουν ωραίες γυναίκες. Όχι η Τζούλια και η Ντούβλη, δεν κάνουν για καμία εργασία». Γυναίκα 17-25

-«Το ελληνικό ρεπερτόριο είναι τόσο ευρύ πλέον που δεν υπολείπεται των ξένων». Ανδρας 26-35

-«Με ενδιαφέρει το σενάριο, πρώτα απ’ όλα. Η γκάμα των θεμάτων πρέπει να εμπλουτιστεί με ταινίες που πρωταγωνιστούν ελληνίδες τρανσέξουαλ, MILF, ώριμες και granny.» Ανδρας 26-35

-«Θα ήθελα τις γυναίκες πιο ρεαλιστικές, να δείχνουν ότι το απολαμβάνουν πραγματικά. Τώρα δεν πείθουν». Γυναίκα 17-25

Οι Πρωταγωνιστές
Ελληνας παραγωγός – σκηνοθέτης:

«Μου αρέσει να βάζω την δική μου πινελιά, αλλά παράλληλα θέλω να ικανοποιώ και το κοινό μου. Κάνω συνδυασμούς». Για να υπογράψει συμβόλαιο με ηθοποιό, «πρέπει να είναι από 18 χρονών [και πάνω] και με την θέληση του». Δηλώνει ότι δεν επιλέγει τους ηθοποιούς μόνο με βάση τα σωματικά χαρακτηριστικά και την άνεση στο φακό, αλλά και βάση του χαρακτήρα τους. «Αν εσύ τσακωθείς με την άλλη κοπέλα, αν τσακωθείς με τον ηθοποιό επειδή είσαι κομπλεξικιά ή επειδή τσακώθηκες με τον γκόμενό σου, όλα αυτά είναι αλυσίδα στο συνεργείο μέσα. Αν δεν σταθεί μια σκηνή πρέπει να πληρώσω όλους τους ανθρώπους που είναι εκεί μέσα επειδή είμαι επαγγελματίας».

Δημήτρης, ηθοποιός και παραγωγός στη Βρετανία:

«Αυτά που γυρίζω εγώ, είναι ένας συνδυασμός των δυο, ηθοποιοί, περφόρμανς και πλοκή, αλλά ταυτόχρονα είναι βασισμένη στην πραγματικότητα. Επίσης το σεξ είναι σχετικά γρήγορο όχι πάνω απο 25’». Το υλικό έχει σημασία σε ποια χώρα θα παιχτεί. «Στην Ελλάδα δεν γυρίζουμε soft, δεν υπάρχει ανάγκη. Είναι καθαρό hardcore».

Pascal, ηθοποιός στη gay βιομηχανία:

«Παλιότερα πλήρωναν παραπάνω από ότι τώρα. Τώρα η τιμή είναι μεταξύ 350 και 450 [λιρών] ανά σκηνή, οι μεγάλες εταιρίες πληρώνουν και λίγο παραπάνω. Παλιότερα μπορούσες να πάρεις μέχρι και 700 λίρες. Αυτό τώρα το κάνουν οι μεγάλες εταιρίες -δεν είναι πολύ πιθανό να πληρωθείς τόσο πια». Στην Ελλάδα έγινε πρόσφατα προσπάθεια παραγωγής ομοφυλοφιλικής ταινίας αλλά δεν υπάρχουν αναγνωρισμένοι ηθοποιοί αλλά ούτε και συστηματική παραγωγή.